ДРЖАВАТА ГО ЈАКНЕ КУЛТОТ КОН ОРУЖЈЕТО

Цивил – Центар за слобода најостро го осудува промовирањето на култот кон оружјето овојпат од една важна владина институција – Министерството за одбрана на РМ. За време на одбележувањето на јубилејот и денот на АРМ минатата недела оружјето им беше достапно на децата и младите. Оценуваме дека самото претставување на оружјето е проблематично, а достапноста на оружјето до децата и младите на оваа манифестација е скандалозно и недозволиво.

Во време кога Македонија се залага за контрола на оружјето и надминување на култот кон оружјето, ваквото однесување на Министерството и Армијата покажуваат дека овие заложби се само декларативни.

Веруваме дека постојат многу начини поинаку да се промовира Армијата на РМ и да се приближи до сите возрасни групи во земјата, но ако има начин кој не смее да се дозволи е токму начинот на кој тоа се направи на оваа манифестација.

Апелираме до Министерството за одбрана и до сите релевантни институции на државата да престанат со вакви практики за доброто на идните генерации.

Апелираме до родителите да ги држат своите деца подалеку од оружјето. Во иднина, кога институциите тоа ќе го заборават, тие самите да бидат совесни и да не ги носат своите деца на вакви манифестации.

SHTETI E PROMOVON KULTIN NDAJ ARMËVE

Civil – Qendra për Liri ashpër e dënon promovimin e kultit ndaj armëve, kësaj radhe nga një institucion i rëndësishëm qeveritar – Ministria e Mbrojtjes e RM-së. Gjatë shënimit të jubileut dhe Ditës së Armatës së Republikës së Maqedonisë javën e kaluar u mundësua që të fëmijët dhe të rinjtë të vijnë në kontakt me armë të ndryshme. Konsiderojmë se vetë prezentimi i armëve është veprim problematik, ndërsa qasja e fëmijëve dhe të rinjve deri te armët në këtë manifestim është skandaloze dhe e palejueshme.

Në kohën kur Maqedonia deklarativisht angazhohet për kontroll të armatimit dhe për tejkalimin e kultit ndaj armëve, sjellja e këtillë e Ministrisë dhe e Armatës dëshmon se këto zotime janë vetëm deklarative.

Besojmë se ekzistojnë shumë mënyra për priomovimin më ndryshe të Armatës së RM-së që ajo t’u afrohet të gjitha grupeve të të rriturve në vend. Ndërkaq, nëse ekziston mënyrë e cila kurrsesi s’duhet lejuar atëherë kjo është pikërisht mënyra në të cilën u veprua në këtë manifestim.

Apelojmë te Ministria e Mbrojtjes dhe të gjitha institucionet relevante në shtet që të ndërpresin praktikat e këtilla, për të mirën e gjeneratave të ardhshme.

Apelojmë te prindërit që t’i mbajnë fëmijët e tyre më larg armëve. Në të ardhmen, kur institucionet ta harrojnë këtë, ata vetë të jenë të ndërgjegjshëm dhe të mos i çojnë fëmijët në manifestimet e tilla.

THE STATE SUPPORTS THE GUN CULTURE

Civil - Center for Freedom strongly condemns the promotion of the gun culture by an important government institution - the Ministry of Defense of the Republic of Macedonia. During the celebration of the anniversary and the day of the Army last week, weapons were made available to children and youth. We believe that the very exhibition of weapons is worrying, not to speak that the availability of weapons to children and youth at this event is scandalous and unacceptable.

In times when Macedonia supports the arms control process and overcoming of gun culture, the behavior of this Ministry and the Army reveals that these efforts are only declaratory.

We believe that there are many different ways to promote the Army of the Republic of Macedonia to all age groups in the country, but if there are ways that cannot be allowed, it is exactly the way it was done at this event.

We appeal to the Ministry of Defense and all relevant institutions of the state to stop such practices for the benefit of future generations.

We appeal to parents to keep their children away from guns. In future, when institutions forget this, parents are those who have to be conscientious and avoid bringing their children to such events.

ПРЕСТАНЕТЕ ПРЕД ДА УБИЕТЕ НЕКОГО!

Повторен апел на Цивил по повод зачестените инциденти од славеничкото пукање во Република Македонија. „Престанете пред да убиете некого! Славеничкото пукање е примитивно, опасно и незаконско!“

Три девојки од кои едната потешко, се ранети во инцидент од славеничкото пукањена свадбена веселба вчера во село близу Тетово. Ова е трет по ред забележан инцидент во само една недела, каде се ранети и повредени неколку лица од славеничкото пукање.
Цивил го повторува својот јавен апел да се стави крај на славеничкото пукање пред некој да биде убиен. Штетата е веќе висока со самото тоа што луѓе се ранети а гостите на прославите се трауматизирани во текот на славеничката сезона во земјата.
Апелираме до домаќините и организаторите на семејните веселби да ги заменат пиштолите и куршумите со легални начини како што се огнометите и тоа ракувани од квалификуван персонал. Славеничкото пукање е забрането со закон и е дел од традиција која им припаѓа на минатите векови кога луѓето немале телефони и други комуникациски алатки. Тоа е примитивно, опасно и незаконско!
Култот кон оружјето е широко распространето во Република Македонија. Според нашите проценки, во земјата има 110-170 илјади лица кои поседуваат нелегално оружје и близу 170 илјади лица со дозволи за поседување огнено оружје.
Цивил постојано ја алармира јавноста и владата за теми поврзани со контролата на оружјето во изминатите 11 години. Неодамна, Цивил спроведе низа активности за јакнење на јавната свест. Препораки за контрола на оружјето до Владата беа објавени и доставени во различни форми (прес конференции, писма, онлајн публикување, итн.).
Крајно време е засегнатите страни во доменот на општеството и владата да преземат сериозни чекори за надминување на култот кон оружјето и другите проблеми поврзани со оружјето. Уште еднаш нагласуваме дека култот кон оружјето и другите проблеми со оружјето не се само полициска задача. Наместо тоа, потребно е да се преземат долгорочни и мултидисциплинарни мерки

NDALONI PARA SE TË VRITNI NDOKËND

Apel i përsritur i Civilit me rastin e incidenteve të shpeshtuara gjatë të shtënave festive në Republikën e Maqedonisë. “Ndaloni para se të vritni ndokënd! Të shtënat gjatë festave janë dukuri primitive, e rrezikshme dhe e jashtëligjshme!”
Tri femra janë plagosur, nga të cilat njëra më rëndë, në incidentin e shkaktuar nga të shtënat në festën e dasmës në një fshat në afërsi të Tetovës. Ky është incidenti i tretë i regjistruar brenda vetëm një jave ku ka pasur persona të plagosur në dasma. 

Civil e përsërit apelin e tij publik për t’u dhënë fund të shtënave nëpër festime para se të vritet ndokush. Dëmi i shkaktuar gjatë kësaj stine të festimeve në vend veçmë është trepër i madh me vetë faktin se disa njerëz janë plagosur, ndërsa mysafirët e ahengjeve janë traumatizuar. 

Apelojmë te nikoqirët dhe organizatorët e e ahengjeve familjare që t’i zëvendësojnë revolet dhe plumbat me mënyra të ligjshme të festimit, siç janë fishekzjarret, edhe atë të trajtuara nga persona të kualifikuar për atë punë. Të festuarit me të shtëna ndalohet me ligj dhe është pjesë e një tradite që i takon së kaluarës mjaft të largët, kohës kur njerëzit s’kanë pasur telefona dhe mjete tjera komunikimi. Kjo është dukuri primitive, e rrezikshme dhe e jashtëligjshme!
Kulti i armës është shumë i përhapur në Republikën e Maqedonisë. Spas vlerësimeve të OJQ Civil, në Maqedoni numërohen ndërmjet 110 dhe 170 mijë persona që posedojnë armë zjarri pa leje dhe përafërsisht 170 mijë persona me leje për armëmbajtje.
Civil gjatë 11 viteve të kaluara vazhdimisht e ka alarmuar opinionin publik dhe qeverinë për temat lidhur me kontrollin e armëve. Kohët e fundit Civil realizoi një sërë aktivitetesh për forcimin e vetëdijes publike. Rekomandime Qeverisë për kontroll të armëve u publikuan dhe u dorëzuan në forma të ndryshme (pres-konferenca, letra, publikime on-llajn etj.)
Është koha e fundit që faktorët shoqërorë dhe qeveria të ndërmarrin hapa seriozë për tejkalimin e kultit të armës dhe për zgjidhjen e problemeve tjera lidhur me armët. Edhe një herë theksojmë se problemi me armët nuk është punë vetëm e policisë. Në vend të kësaj, nevojitet ndërmarrja e masave afatgjata dhe multidisiplinare.

STOP BEFORE YOU KILL SOMEONE!

Repeated appeal by Civil upon frequent incident from celebratory firing in the Republic of Macedonia. “Stop before you kill someone! Celebratory firing is primitive, dangerous and illegal!”  
Three girls, one seriously, got wounded from ricochets in an incident of celebratory firing at a wedding celebration in a village near Tetovo, yesterday. This is a third recoded incident in a row only in one week only, where people get wounded from celebratory firing.
Civil is repeating its public appeal to end celebratory firing, before someone gets killed. The damage is already high by wounding people and traumatizing attendants at weddings and other celebrations during the festivities season in the country.
We appeal to hosts and organizers of family festivities to replace guns and ammunition with legal means such as fireworks and only handled by qualified personnel. Celebratory firing is forbidden by law and is part of a tradition that belongs to the past centuries, when people didn’t have mobile phones and other communication tools. It is primitive, dangerous and illegal!
Gun culture is widespread in the Republic of Macedonia. According to our estimates, there are 110-170 thousand possessors of illegal weapons in the country, and nearly 170 thousand persons with licenses for private possession of firearms.
Civil has repeatedly alarming the public and the government on arms control issues in the past 11 years. Recently, Civil has conducted a number of awareness-raising activities. Recommendations to the Macedonian government were issued publicly in various formats (press conferences, letters, online publishing, etc.).
It is high time that societal and governmental stakeholders to take serious steps to overcome gun culture in the country and impose stricter measures of arms control. Once again, we stress that gun culture and arms related issues are not only a police task. Multidisciplinary and long-term measures need to be taken, instead.

ПРЕПОРАКИ НА ЦИВИЛ ДО ВЛАДАТА НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА

Според нашите сознанија и анализи засновани на искуството и работата во доменот на контролата на оружјето во изминатите 13 години истакнуваме дека:

-          влошувањето на состојбата на човековите права, демократијата и владеењето на правото; култот кон оружјето; растечката социјална несигурност; политичките турбуленции и радикализацијата на меѓуетничките односи; падот на довербата на граѓаните кон државните институции (полиција, судови итн.)

се сериозни мотиви за граѓаните да поседуваат оружје, без оглед на тоа дали е легално или нелегално.

Освен статистиките за поседувањето, вознемирувачки е фактот дека во пораст е и подготвеноста тоа оружје да се употреби.

Затоа, ние до Владата на Република Македонија ги доставуваме следните

ПРЕПОРАКИ

1. Воведување итни мерки и градење долгорочни стратегии за:
• јакнење на довербата меѓу граѓаните и институциите што првенствено се постигнува преку почитување на човековите права, демократијата и владеењето на правото;
• за јакнење на довербата меѓу етничките заедници.
2. Континуирани акции за јакнење на јавната свест и едукација за ризици од оружјето и оруженото насилство.
3. Подобрување на легислативата за контрола на оружјето и нејзина хармонизација со другите закони и регулативи.
4. Заострување на критериумите за поседување и носење огнено оружје, како и на казнените одредби за злоупотреби и кршење на законот за
• општата популација;
• професионалните структури (полицијата, армијата и другите професионални структури под контрола на државата, владата и локалните власти);
• агенциите за обезбедување.
5. Нова амнестија за доброволно предавање на оружјето со вклучена развојна компонента.
6. Вклучување на граѓански организации со соодветни мандати и програми во сите сегменти, а во согласност и со препораките за соработка со граѓанското општество.

Во пресрет на Конференцијата на ОН

Во пресрет на Конференцијата на ОН посветена на Спогодбата за трговија со оружјето во јули, ја поддржуваме Владата во определбата да се поддржи оваа глобална спогодба безрезервно и според препораките на Control Arms и IANSA. Владата на Република Македонија веќе го поддржа почетокот на процесот за Спогодбата и застана на страната на над 150 држави во светот кои го поддржуваат овој процес.

Воедно, на Владата на РМ и Делегацијата на РМ во ОН им нудиме дополнителни брифинзи и експертска поддршка во врска со овој процес, како и за другите прашања и теми поврзани со контролата на оружјето.